น้ำผึ้ง (honey) คือ น้ำหวานจากดอกไม้ที่ผึ้งหรือชันโรงดูดไปเก็บไว้ในกระเพาะ นำกลับไปรัง จากนั้นจะมีผึ้งงานอีกกลุ่มหนึ่งมารับช่วงดูดน้ำหวานเข้าไปผสมกับเอนไซม์ที่อยู่ในกระเพาะ เพื่อเปลี่ยนน้ำหวานที่ได้ให้เป็นน้ำตาลชนิดต่างๆ แล้วกระพือปีกเพื่อไล่ความชื้นให้น้ำหวานมีความเข้มข้นจนกลายเป็นน้ำผึ้ง เพื่อนำไปเก็บไว้ในห้องเก็บน้ำผึ้ง
น้ำผึ้ง มีกลิ่น รส สี แตกต่างกันตามชนิดของพืช เช่น น้ำผึ้งจากดอกลำไย ดอกลิ้นจี่ ฯลฯ น้ำผึ้งที่ดีที่สุดคือ น้ำผึ้ง เดือน 5 ซึ่งตรงกับฤดูแล้ง ฝนไม่ตก และ เป็นช่วงฤดูดอกไม้บาน น้ำผึ้งคุณภาพดี มีความชื้นน้อยและเข้มข้นมาก แม้น้ำผึ้งจะเก็บได้นานเป็นปี แต่หากปิดภาชนะไม่สนิท น้ำผึ้งจะเปลี่ยนสีและเสื่อมคุณภาพได้
น้ำผึ้งที่ดีต้องมีลักษณะข้นหนืด มีความใสหรือโปร่งแสง สะอาด ไม่มีตะกอนหรือสิ่งเจือปน ไม่มีไขผึ้ง ไม่มีฟอง ไม่มีกลิ่นบูดเปรี้ยว มีกลิ่นหอมเฉพาะของเกสรดอกไม้ที่ผึ้งไปดูดน้ำหวานมา การคัดเกรดน้ำผึ้งจะดูที่ความชื้นของน้ำผึ้ง ถ้าน้ำผึ้งมีความชื้น หรือน้ำปนอยู่น้อยกว่าร้อยละ 21 แสดงว่า อยู่ในเกรดดี แต่ถ้ามีความชื้นมากกว่านี้ คุณภาพของน้ำผึ้งก็จะลดลง
การเก็บรักษาน้ำผึ้ง แนะนำดังนี้ 1.ถ้าน้ำผึ้งที่มีความชื้นสูงควรบริโภค ให้หมดภายใน 1-2 เดือน 2.ควรเก็บน้ำผึ้งในที่เย็น และไม่โดนแสงแดด แต่ไม่ต้องเก็บในตู้เย็น 3.น้ำผึ้งที่เก็บไว้นานจะมีสีเข้ม เพราะปฏิกิริยา การสลายของน้ำตาลฟรุกโตส ยังสามารถนำมาบริโภคได้ แต่ไม่ควรเก็บนานเกินกว่า 2 ปี
หากต้องการเพิ่มมูลค่าน้ำผึ้ง ให้มีอายุการเก็บรักษาที่ยาวนาน ต้องให้น้ำผึ้งมีค่าความชื้นไม่เกิน 19 เปอร์เซนต์ วิทยาลัยการอาชีพตรัง ประสบความสำเร็จในการผลิต “เครื่องไล่ความชื้นในน้ำผึ้ง” โดยใช้มอเตอร์ควบคุมการปั่นน้ำผึ้ง พร้อมชุดกลไกเป็นตัวขับนำแกนหมุน และใช้การต้มน้ำเป็นตัวให้ความร้อน เมื่อใส่น้ำผึ้งลงถังแล้ว มอเตอร์จะหมุนใบพัดเป็นตัวกรอง เมื่อน้ำผึ้งเกิดฟองอากาศ กระชอนก็จะตักฟองอากาศขึ้นมา มีพัดลมดูดถ่ายออกไปจากถัง เครื่องไล่ความชื้นในน้ำผึ้งใช้งานง่าย สามารถเคลื่อนย้ายอุปกรณ์ได้สะดวก
นวัตกรรมชิ้นนี้ สามารถไล่ความชื้นในน้ำผึ้งได้ถึงร้อยละ 16 ภายในระยะเวลา 3 ชั่วโมง โดยสารอาหารสำคัญในน้ำผึ้งไม่สูญหายไป และคุณภาพน้ำผึ้งอยู่ในเกณฑ์ค่ามาตรฐาน ปัจจุบันนวัตกรรมนี้เป็นที่ยอมรับของกลุ่มผู้เลี้ยงผึ้งทั่วประเทศเพราะช่วยแก้ไขปัญหาอายุการเก็บรักษาของน้ำผึ้งซึ่งเป็นจุดอ่อนของอุตสาาหกรรมน้ำผึ้งมาอย่างยาวนาน น้ำผึ้งที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพโดยเครื่องไล่ความชื้นในน้ำผึ้ง มีอายุการเก็บรักษาที่ยาวนานขึ้น ตอบโจทย์อุตสาหกรรมการเลี้ยงผึ้ง และลดการนำเข้าเครื่องจักรกลจากต่างประเทศ
ปัจจุบัน วิทยาลัยการอาชีพตรังได้ผลิตเครื่องไล่ความชื้นในน้ำผึ้งออกจำหน่ายในหลายรูปแบบ เช่น เครื่องไล่ความชื้นในน้ำผึ้ง ขนาด 50 ลิตร จำหน่ายราคา 60,000 บาท ขนาด 200 ลิตร ราคา 95,000 บาท ขนาด 400 ลิตร ราคา 125,000 บาท ผู้สนใจสามารถติดต่อสั่งซื้อสินค้าได้ทางช่องทาง Facebook : แผนกวิชาช่างเชื่อมโลหะวิทยาลัยการอาชีพตรัง เบอร์โทร. 088-448-3844 อาจารย์วิชัย ถิ่นชาญ