ค้นหา

หลาก&หลาย – หนุนเกษตรกรเพิ่มมูลค่า‘ฟางข้าว’ เติมเงินเข้ากระเป๋าชาวนา339.20บาท/ไร่ 

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 1 เชียงใหม่ (สศท.1)
เข้าชม 62 ครั้ง

ประเทศไทยมุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อสร้างการเติบโตทางเศรษฐกิจ รัฐบาลเล็งเห็นความสำคัญในการพัฒนาประเทศควบคู่ไปกับการรักษาสิ่งแวดล้อม โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทย ด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG (Bio Circular Green Economy: BCG) พ.ศ. 2564-2570

ด้วยการสนับสนุนการนำวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรมาแปรรูปเพิ่มมูลค่า นำไปสู่การลดปริมาณของเสีย และฟื้นฟูแหล่งทรัพยากรธรรมชาติ

โดยเฉพาะ “ฟางข้าว” นับเป็นวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เกิดจากพื้นที่เพาะปลูกข้าวหลังจากการเก็บเกี่ยวผลผลิตข้าวของเกษตรกร ซึ่งมีปริมาณค่อนข้างมาก สามารถนำไปใช้ประโยชน์ หรือเพิ่มมูลค่าได้

ในปี 2566 พื้นที่ 4 จังหวัดภาคเหนือ ได้แก่ เชียงใหม่ ลำปาง เชียงราย และพะเยา พบว่ามีปริมาณฟางข้าวรวม 1.31 ล้านตัน

นางกุลธิดา ศรีวิพัฒน์ รักษาการผู้อำนวยการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่ 1 เชียงใหม่ (สศท.1) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า จากการเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 188 ราย

ประกอบด้วย เกษตรกรที่มีการบริหารจัดการฟางข้าว จำนวน 148 ราย ผู้ประกอบการแปรรูป/ผู้รวบรวมฟางข้าว จำนวน 20 ราย และผู้ใช้ประโยชน์จากฟางข้าว จำนวน 20 ราย ได้มีการบริหารจัดการใช้ประโยชน์และเพิ่มมูลค่าจากฟางข้าวของพื้นที่ 4 จังหวัด

เกษตรกรที่มีการบริหารจัดการฟางข้าว ส่วนใหญ่ขายแบบเหมาไร่ มีปริมาณฟางก้อนที่ผลิตได้เฉลี่ย 20 ก้อน/ไร่ มีต้นทุนค่าใช้บริการเครื่องอัดฟางข้าวเฉลี่ย 12.99 บาท/ก้อน จำหน่ายได้ราคาเฉลี่ย 29.95 บาท/ก้อน ได้ผลตอบแทนเฉลี่ยสุทธิ (กำไร) 16.96 บาท/ก้อน หรือ 339.20 บาท/ไร่

กลุ่มผู้ประกอบการแปรรูป/ผู้รวบรวมฟางข้าว ผลิตฟางอัดก้อนได้เฉลี่ย 20 ก้อน/ไร่ มีต้นทุนค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการฟางข้าวอัดก้อนเฉลี่ย 11.90 บาท/ก้อน จำหน่ายฟางข้าวอัดก้อนได้ราคาเฉลี่ย 34.18 บาท/ก้อน ได้ผลตอบแทนเฉลี่ยสุทธิ (กำไร) 22.28 บาท/ก้อน หรือ 445.60 บาท/ไร่

ขณะที่ผู้ใช้ประโยชน์จากฟางข้าว ได้แก่ เกษตรกรผู้เลี้ยงโคเนื้อ มีค่าใช้จ่ายค่าอาหารลดลง 10 บาท/ตัว/วัน เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม มีค่าใช้จ่ายค่าอาหารลดลง 63.87 บาท/ตัว/วัน

เกษตรกรผู้ปลูกผัก นำไปใช้เป็นปุ๋ยหมักแทนการใช้ปุ๋ยเคมีในแปลงพืชผัก มีค่าใช้จ่ายค่าปุ๋ยลดลง 1,200 บาท/ไร่/รอบการผลิต

เกษตรกรผู้ปลูกผัก นำไปใช้เป็นวัสดุคลุมแปลงพืชผักทดแทนพลาสติก มีค่าใช้จ่ายค่าวัสดุคลุมดินลดลง 320 บาท/ไร่/รอบการผลิต

เกษตรกรผู้เพาะเห็ด นำไปใช้เป็นวัสดุในการเพาะเห็ดทดแทนขี้เลื่อย มีค่าใช้จ่ายวัตถุดิบลดลงก้อนละ 10.67 บาท/ก้อน

และเกษตรกรผู้เลี้ยงปลา นำไปใช้เป็นอาหารในการเลี้ยงปลาแทนการให้อาหารสำเร็จรูป มีค่าใช้จ่ายอาหารปลาลดลง 3,880 บาท/รุ่น

ด้านแนวทางการบริหารจัดการเพื่อเพิ่มมูลค่าวัสดุเหลือใช้จากฟางข้าว ในพื้นที่ 4 จังหวัด ได้กำหนด 9 กลยุทธ์สำคัญ ได้แก่

1.ส่งเสริมการสร้างความตระหนักจากการไม่ใช้ประโยชน์จากฟางข้าว

2.สร้างการเชื่อมโยงผู้ผลิตและผู้ใช้ประโยชน์จากฟางข้าว

3.จัดการวัสดุเหลือใช้ในนาข้าวอย่างเป็นระบบ/ครบวงจร

4.ส่งเสริมให้มีการใช้เทคโนโลยีการผลิตที่มีประสิทธิภาพครอบคลุมทุกมิติ

5.สนับสนุนสินเชื่อดอกเบี้ยต่ำเพื่อการพัฒนากระบวนการจัดการฟางข้าว

6.พัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปที่หลากหลายเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ใช้ประโยชน์

7.เสริมสร้างความรู้ให้เกษตรกรในทุกมิติ

8.พัฒนาและปรับปรุงคุณภาพสินค้าฟางข้าวสำหรับตลาดอาหารสัตว์

9.สนับสนุนเครื่องจักร เทคโนโลยี/นวัตกรรมใหม่ๆ

อย่างไรก็ตาม ในการบริหารจัดการฟางข้าว เพื่อบริหารจัดการวัสดุเหลือใช้จากฟางข้าวให้เกิดประโยชน์มากที่สุด ควรสร้างและพัฒนาช่องทางการเชื่อมโยงการรับรู้ข้อมูลข่าวสารความต้องการของตลาดระหว่างเกษตรกร ผู้รวบรวม และผู้ใช้ประโยชน์

การพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์แปรรูปให้มีความหลากหลาย เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน ควรผลักดันการจัดทำฐานข้อมูลของผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย ผู้ใช้ประโยชน์จากฟางข้าว เพื่อให้เกิดเครือข่ายทางการค้าที่เข้มแข็ง สามารถบริหารจัดการฟางข้าวให้เหมาะสมกับความต้องใช้ของผู้ใช้ประโยชน์

ส่วนของภาครัฐ ควรสร้างความตระหนักถึงผลกระทบของสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากการเผาฟางข้าว และส่งเสริมการนำฟางข้าวมาใช้ประโยชน์ให้แก่เกษตรกร โดยใช้เครื่องจักร เทคโนโลยีหรือนวัตกรรมทดแทนแรงงานคน รวมถึงการสนับสนุนสินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ เพื่อลงทุนการพัฒนากระบวนการจัดการฟางข้าวเพื่อพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์เดิม

ซึ่งจะช่วยลดปัญหาการเผาที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน และฝุ่น PM 2.5

แชร์ :
ที่มาของเนื้อหา : https://www.khaosod.co.th/lifestyle/news_9501475